222 Zakończone w piśmie na -th, -tha, -the
odmiana imion, nazwisk, rzeczowników (IV), w pełnym dostępie dla każdego

Jeśli w nazwach rodzaju męskiego zakończonych na -th ostatnią wymawianą głoską jest [t] (tak zwykle w nazwach niemieckich), wtedy polskie końcówki dopisujemy bezpośrednio (niewymawianą literę h zapisujemy w odmianie). Jedynie w miejscowniku (i wołaczu) powstaje konieczność uczynienia postaci graficznej zakończenia tożsamą z brzmieniową, np.
Neurath [nojrat] — do Neuratha, o Neuracie, z Neurathem, ci Neurathowie.

Podobnie odmieniają się rzeczowniki zakończone na -tha, niezależnie od ich rodzaju gramatycznego, z dodatkową zmianą postaci formy odmiany w celowniku i miejscowniku, por.
Aretha [areta] — do Arethy, o Arecie, z Arethą.

W rzeczownikach angielskich lub pochodzenia angielskiego zakończonych na -th polskie końcówki również dopisujemy bezpośrednio (niewymawianą literę h zapisujemy w odmianie). W miejscowniku (i wołaczu) możemy postępować tak samo lub zapisywać zakończenie w postaci -cie, np.
Kenneth [kenet] — do Kennetha, o Kennecie lub o Kennethie (z przybliżoną wymową [kenefie]), z Kennethem, ci Kennethowie.

Analogicznie (tyle że z apostrofem) odmieniają się rzeczowniki zakończone na -the, w których końcowe e jest niewymawiane, np.
Blythedo Blythe’a, o Blycie lub o Blythie, z Blythe’em, ci Blythe’owie.

Uwaga 1: jeśli w danej nazwie w danym odniesieniu końcową wymawianą głoską jest [s] (lub nawet [z] czy [dz]), to możemy tę nazwę zapisać w miejscowniku z zakończeniem -sie (lub nawet -zie czy -dzie). Będzie to jednak postępowanie wyjątkowe.
Uwaga 2: istnieje też wiele rzeczowników o zakończeniu -th, które nie są odmieniane, np. Aerosmith, Perth, nazwisko Hayworth w odniesieniu do kobiety.

Dodatek: problem sprawiały od dawna angielskie rzeczowniki o zakończeniu -th, które w wymowie kończą się głoską nieobecną w polszczyźnie, będącą czymś pomiędzy polskimi [f], [s] i [t] (sporo zależy tu od rejonu, z którego pochodzi dana nazwa). Teoretycznie można by zapisywać je w miejscowniku na trzy sposoby: o Smifie, o Smisie, o Smicie (choć większość słowników i zasad pisowni w ogóle pomija ten pierwszy). Przez lata zalecano głównie ten drugi sposób zapisu, tak jak w ogóle przybliżano Polakom głoskę zapisywaną dwuznakiem th jako najbliższą polskiemu [s]. Faktycznie jednak w uzusie stosowany jest najczęściej zapis... czwartego rodzaju: -thie, który jest pośrednim dowodem na to, że angielskie th Polacy wymawiają najbliżej głoski [f]. Oboczności [f] : [f'] (miękkie [f]) zwykle bowiem nie podkreśla się w pisowni, stąd dopuszczenie także przez nas w regule odmiana imion, nazwisk, rzeczowników (IV): zakończone w piśmie na -ph (-phe) zapisów typu Josephie. Dość często też stosowany jest zapis z -cie — zapewne ze względu na literę t obecną w zapisie graficznym, a może również ze względu na tradycję. Dlatego właśnie te dwa sposoby zapisu odmiany podajemy w rzeczownikowych tabelkach odmiany w hasłach.

To tylko próbka tego, do czego dostęp mają
użytkownicy pełnej wersji Dobrego słownika.

Zyskaj dostęp do wszystkich 409 reguł językowych.
sprawdź
newsy, porady + e-book